αγνείας, πείρα

Ο έλεγχος της παρθενιάς ή της συζυγικής πίστης της γυναίκας. Η π.α. απασχόλησε την ανθρωπότητα από τα πανάρχαια χρόνια. Πρώτοι που υπέβαλαν τις γυναίκες σε έλεγχο για να αποδείξουν την αγνότητά τους ήταν οι Βαβυλώνιοι. Το έθιμο παρέλαβαν απο αυτούς οι Εβραίοι. Η δοκιμασία για μοιχεία γινόταν με το λεγόμενο ύδωρ του ελέγχου. Υποχρέωναν δηλαδή τη γυναίκα να πιει το νερό αυτό, ανακατωμένο με χώμα, και ανάλογα προς τις αντιδράσεις της, καθώς το έπινε, έβγαζαν συμπεράσματα για την τιμιότητά της. Κατά τα απόκρυφα ευαγγέλια, τη δοκιμασία αυτή γνώρισε και η Θεοτόκος, σχετική δε σύνθεση σε πλάκα από ελεφαντόδοντο στολίζει τον δεσποτικό θρόνο του Μαξιμιανού στον Άγιο Απολλινάριο της Ραβένας. Αργότερα, ωστόσο, η όλη υπόθεση της δοκιμασίας της αγνείας της Θεοτόκου θεωρήθηκε ασεβής και καταπολεμήθηκε από τους πατερικούς συγγραφείς. Στον Μεσαίωνα, η αγνεία της γυναίκας δοκιμαζόταν με βασανιστικά μέσα. Υποχρεωνόταν να πιάσει αναμμένα κάρβουνα, να περπατήσει πάνω σε πυρωμένο σίδερο ή να βάλει το χέρι της σε ζεματιστό νερό.